لاستیک نوار نقاله: همه چیز درباره ساختار، کاربرد و ویژگی‌ها

لاستیک نوار نقاله یکی از اصلی‌ترین قطعات در سیستم‌های انتقال مواد است که در صنایع مختلف، از معادن و کارخانه‌ها گرفته تا صنایع غذایی و پتروشیمی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.در این مقاله یاران سنگ شکن به صورت جامع به بررسی تمام جزییات مربوط به لاستیک نوار نقاله، از ساختار و انواع گرفته تا کاربردها و نحوه نگهداری آن می‌پردازد.

ساختار لاستیک نوار نقاله

• لایه رویی (Top Cover):
  • ضخامت متغیر: بسته به نیاز، ضخامت لایه رویی می‌تواند از 2 تا 10 میلی‌متر متغیر باشد. ضخامت بیشتر برای کاربردهای سنگین‌تر مناسب است.
  • آلیاژهای خاص: در صنایع پیشرفته، از ترکیباتی مانند لاستیک EPDM برای مقاومت در برابر شرایط محیطی سخت‌تر مانند اشعه UV و ازن استفاده می‌شود.
• لایه تقویت‌کننده (Carcass):
  • ساختار پارچه‌ای: تسمه‌های چندلایه معمولاً از 2 تا 6 لایه پارچه‌ای تشکیل شده‌اند. این لایه‌ها با استفاده از چسب لاستیکی به هم متصل شده‌اند تا انعطاف و استحکام بیشتری ایجاد شود.
  • فناوری نوین: در تسمه‌های سیم‌دار، سیم‌ها با روکش پلاستیکی خاصی پوشانده می‌شوند تا از زنگ‌زدگی و تأثیر رطوبت جلوگیری شود.
• لایه زیرین (Bottom Cover):
  • ویژگی‌های خاص: این لایه ممکن است شامل شیارهای کوچک باشد که برای کاهش اصطکاک و دفع گردوغبار طراحی شده‌اند.
  • مواد تقویتی: برای نوارهایی که با سطوح زبر در تماس‌اند، لایه زیرین از لاستیک مقاوم به سایش خاصی تولید می‌شود.
• لایه اتصال‌دهنده:
  • ضخامت مناسب: ضخامت این لایه معمولاً بین 0.5 تا 1 میلی‌متر است و به چسبندگی بیشتر کمک می‌کند.
  • پایداری حرارتی: در تسمه‌های مقاوم به حرارت، این لایه با ترکیباتی طراحی می‌شود که در برابر تغییرات دمایی ساختار خود را حفظ کند.
• لبه‌های محافظ:
  • طراحی پیشرفته: برخی از تسمه‌ها دارای لبه‌هایی با پروفیل خاص هستند که مواد اضافی را به سمت مرکز هدایت کرده و از نشت آنها جلوگیری می‌کند.

ویژگی‌های فنی لاستیک نوار نقاله

1. ویژگی‌های فنی لاستیک نوار نقاله معمولاً به مشخصات زیر بستگی دارند:
   1. ترکیب مواد: معمولاً لاستیک نوار نقاله از ترکیب مواد مختلفی مانند لاستیک طبیعی، لاستیک مصنوعی، فیبر، کربن و دیگر افزودنی‌ها ساخته می‌شود تا ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، مقاومت به سایش، و مقاومت در برابر دما و مواد شیمیایی را بهبود بخشد.
   2. ضخامت: ضخامت لاستیک نوار نقاله می‌تواند بسته به کاربرد و شرایط عملیاتی متغیر باشد. ضخامت معمولاً بین 3 تا 15 میلی‌متر است.
   3. مقاومت به سایش: لاستیک نوار نقاله باید مقاومت بالایی در برابر سایش داشته باشد تا در برابر فشار و اصطکاک ناشی از بارها و مواد سنگین مقاوم باشد.
   4. مقاومت به دما: لاستیک نوار نقاله معمولاً باید توانایی عملکرد در دماهای مختلف (از دمای پایین تا دمای بالا) را داشته باشد. این ویژگی برای صنایع خاص مانند صنایع فولاد و سیمان ضروری است.
   5. مقاومت به مواد شیمیایی: برای استفاده در صنایع شیمیایی و نفت و گاز، لاستیک نوار نقاله باید در برابر مواد شیمیایی مختلف مانند روغن‌ها، اسیدها و بازها مقاوم باشد.
   6. شکل و طراحی: نوارهای نقاله معمولاً دارای طراحی‌های خاصی هستند که شامل شیارهایی برای حمل مواد، غلتک‌ها یا دنده‌ها برای جلوگیری از لغزش و دیگر ویژگی‌ها می‌باشند.
   7. ضریب اصطکاک: ضریب اصطکاک لاستیک باید متناسب با نوع مواد و شرایط حمل و نقل انتخاب شود تا از لغزش جلوگیری کرده و حرکت مواد بهینه شود.
   8. مقاومت در برابر پارگی: به‌ویژه در صنایع سنگین، لاستیک باید توانایی مقاومت در برابر پارگی و آسیب‌های ناشی از اجسام تیز یا بارهای سنگین را داشته باشد.
   9. طول عمر: لاستیک نوار نقاله باید عمر طولانی داشته باشد تا نیاز به تعویض مکرر نداشته باشد و هزینه‌ها را کاهش دهد.

   این ویژگی‌ها بسته به نیاز و شرایط عملیاتی می‌توانند تغییر کنند.

    

انواع تسمه نوار نقاله

1. لاستیک‌های نوار نقاله در انواع مختلفی بر اساس کاربرد، مواد سازنده و ویژگی‌های فنی تولید می‌شوند. مهم‌ترین انواع لاستیک نوار نقاله عبارتند از:

   1. تسمه نوار نقاله مقاوم در برابر سایش:

      • این نوع لاستیک‌ها برای استفاده در شرایطی که بارهای سنگین و مواد خشن و زبر جابجا می‌شوند، طراحی شده‌اند.
      • معمولاً از ترکیب لاستیک‌های مقاوم به سایش مانند لاستیک نیتریل یا EPDM ساخته می‌شوند.
      • کاربرد: صنایع معدن، سنگ‌شکن‌ها، حمل و نقل مواد ساختمانی.

   2. تسمه نوار نقاله مقاوم به دما:

      • این نوع لاستیک‌ها در برابر دماهای بالا یا پایین مقاوم هستند و برای حمل مواد گرم یا سرد استفاده می‌شوند.
      • کاربرد: صنایع فولاد، کارخانه‌های سیمان، صنایع پتروشیمی.

   3. تسمه نوار نقاله مقاوم به روغن و مواد شیمیایی:

      • این لاستیک‌ها برای استفاده در محیط‌های شیمیایی و محل‌هایی که با روغن‌ها و مواد شیمیایی مختلف در تماس هستند، طراحی شده‌اند.
      • معمولاً از ترکیب لاستیک‌های مقاوم به مواد شیمیایی مانند نیتریل (NBR) یا EPDM ساخته می‌شوند.
      • کاربرد: صنایع نفت و گاز، صنایع شیمیایی و غذایی.

   4. تسمه نوار نقاله مقاوم به پارگی و ضربه:

      • این لاستیک‌ها برای استفاده در شرایطی که نوار نقاله تحت فشار و ضربه‌های مداوم قرار دارد، طراحی شده‌اند.
      • این نوع لاستیک‌ها دارای لایه‌های مقاوم در برابر پارگی و آسیب‌دیدگی هستند.
      • کاربرد: صنایع معدنی و حمل و نقل مواد سخت.

   5. تسمه نوار نقاله مقاوم به حرارت (برای دماهای بالا):

      • این لاستیک‌ها می‌توانند در دماهای بسیار بالا عمل کنند، از جمله در صنعت فولادسازی و سیمان‌سازی.
      • کاربرد: صنایع متالورژی و تولید سیمان.

   6. تسمه نوار نقاله با پوشش فلزی (Steel Cord Belts):

      • این نوع لاستیک‌ها دارای ساختاری با کابل‌های فولادی هستند که مقاومت بسیار بالایی در برابر کشش و سایش دارند.
      • معمولاً برای حمل و نقل مواد سنگین و در مسافت‌های طولانی استفاده می‌شود.
      • کاربرد: معادن، پروژه‌های ساخت و ساز بزرگ، حمل و نقل مواد سنگین.

   7. تسمه نوار نقاله ضد الکتریسیته ساکن:

      • این نوع لاستیک‌ها برای جلوگیری از تجمع الکتریسیته ساکن و ایجاد خطرات احتمالی استفاده می‌شوند.
      • کاربرد: صنایع نفت و گاز، صنایع الکترونیکی و حساس.

   8. تسمه نوار نقاله مقاوم به مواد خورنده (برای محیط‌های مرطوب و اسیدی):

      • این لاستیک‌ها برای استفاده در محیط‌هایی که در آن‌ها مواد خورنده، مانند اسیدها و بازها، وجود دارند، طراحی شده‌اند.
      • کاربرد: صنایع شیمیایی و کارخانه‌های آبکاری.

   هر نوع لاستیک نوار نقاله بسته به ویژگی‌ها و کاربرد خاص خود، به نحوی طراحی شده که از عملکرد بهینه در شرایط محیطی مختلف اطمینان حاصل کند.

   

به نقل از ماکان سنگ شکن:

در کارخانه ها، برای افزایش سرعت و افزایش بازده، استفاده از نوار نقاله به عنوان یک ضرورت تعریف می شود. از این رو اگر فردی در نظر داشته باشد، که در طول روز محصولات زیادی را تولیدو بسته بندی کند، بهتر است که کارخانه خود را به نوار نقاله مجهز کند. از این رو این دستگاه با حرکت رفت و برگشتی که دارد، می تواند میزان تولید و جابه جایی محصولات را افزایش دهد. این دستگاه توسط یک تسمه قوی می تواند، این جابه جایی را انجام دهد. به عبارت دیگر وجود نوار نقاله در صنعت سیمان، تولید فولاد و صنایع خوراکی بسیار کاربرد دارد.

کاربردهای لاستیک نوار نقاله

این صنایع که به آنها اشاره شد، به نوعی در انواع مختلف نوار نقاله‌ها برای جابه‌جایی مواد خود استفاده می‌کنند. برای هر یک از این صنایع، ویژگی‌های خاصی از نوار نقاله‌ها اهمیت دارند که باید بسته به نوع ماده‌ای که جابه‌جا می‌شود، طراحی و انتخاب شوند. در زیر، هر صنعت و نیازهای نوار نقاله‌ها برای آن ذکر شده است:

1. معادن:

• نیازها: مقاومت بالا در برابر سایش، پارگی، و شرایط سخت محیطی (دما، رطوبت).
• نوع لاستیک نوار نقاله: نوار نقاله مقاوم به سایش و پارگی، لاستیک‌های با مقاومت بالا به ضربه و فشار.
• مواد مورد حمل: زغال‌سنگ، سنگ‌آهن، مس، مواد معدنی و معدنی دانه‌بندی شده.

2. صنایع سیمان:

• نیازها: مقاومت در برابر دماهای بالا (مواد داغ)، مقاومت به سایش و تحمل فشار.
• نوع لاستیک نوار نقاله: نوار نقاله مقاوم به حرارت و سایش.
• مواد مورد حمل: مواد خام سیمانی، کلینکر، سیمان داغ.

3. صنایع غذایی:

• نیازها: بهداشت و عدم آلودگی مواد غذایی، مقاومت به سایش.
• نوع لاستیک نوار نقاله: نوار نقاله‌های بهداشتی با ویژگی‌های ضدباکتری، مواد غیر سمی و مقاوم به مواد غذایی.
• مواد مورد حمل: گندم، آرد، شکر، مواد بسته‌بندی‌شده، میوه و سبزیجات.

4. صنایع پتروشیمی:

• نیازها: مقاومت به مواد شیمیایی و دماهای مختلف.
• نوع لاستیک نوار نقاله: نوار نقاله مقاوم به مواد شیمیایی و دمای بالا.
• مواد مورد حمل: کودها، مواد شیمیایی، پلاستیک‌ها و سایر محصولات پتروشیمی.

5. کارخانه‌های بازیافت:

• نیازها: مقاومت به سایش و فشار، تحمل بارهای سنگین و مواد تیز.
• نوع لاستیک نوار نقاله: نوار نقاله مقاوم به سایش و پارگی، نوارهای با استحکام بالا.
• مواد مورد حمل: زباله‌ها، مواد قابل بازیافت مانند کاغذ، پلاستیک و فلزات.

6. صنایع فولاد:

• نیازها: مقاومت در برابر دماهای بسیار بالا، تحمل فشار و ضربه.
• نوع لاستیک نوار نقاله: نوار نقاله مقاوم به حرارت و سایش با پوشش فولادی یا با مقاومت بالا.
• مواد مورد حمل: مواد اولیه فولادی، قراضه‌های فلزی، محصولات فولادی.

در مجموع، نوار نقاله‌ها در این صنایع باید ویژگی‌های خاصی مانند مقاومت به سایش، دما، مواد شیمیایی، و فشار را بر اساس نیازهای هر صنعت داشته باشند تا عملکرد بهینه و طول عمر بیشتری داشته باشند.

 

 برای انتخاب بهترین لاستیک نوار نقاله این مقاله توصیه میشود : بهترین لاستیک نوار نقاله

مزایا و معایب لاستیک نوار نقاله

تسمه نوار نقاله به‌عنوان یکی از اجزای مهم در سیستم‌های حمل و نقل صنعتی، دارای مزایا و معایب خاص خود است. در ادامه به برخی از این مزایا و معایب اشاره شده است:

مزایای لاستیک نوار نقاله

1. انعطاف‌پذیری و تطبیق‌پذیری بالا:
   • نوار نقاله‌های لاستیکی انعطاف‌پذیری زیادی دارند و می‌توانند به راحتی در مسیرهای منحنی یا پیچیده قرار گیرند. این ویژگی امکان انتقال مواد در فضاهای محدود و پیچیده را فراهم می‌کند.
2. مقاومت بالا به سایش:
   • لاستیک نوار نقاله‌ها معمولاً دارای مقاومت بالا به سایش هستند، به‌ویژه در مواقعی که مواد سنگین یا خشن حمل می‌شوند.
3. مقاومت به دما و شرایط محیطی مختلف:
   • برخی از نوار نقاله‌های لاستیکی مقاوم به دماهای بالا یا پایین، رطوبت و سایر شرایط محیطی سخت هستند. این ویژگی برای صنایعی که در معرض تغییرات شدید دما قرار دارند، ضروری است.
4. مقاومت به مواد شیمیایی:
   • لاستیک‌های نوار نقاله مقاوم به انواع مواد شیمیایی مانند روغن‌ها، اسیدها، و مواد خورنده ساخته می‌شوند که برای صنایع پتروشیمی و شیمیایی بسیار مناسب هستند.
5. هزینه‌های نگهداری کمتر:
   • نوار نقاله‌های لاستیکی نسبت به سایر نوارهای نقاله فلزی یا سیمی هزینه‌های نگهداری کمتری دارند و تعمیرات آن‌ها ساده‌تر است.
6. صدای کمتر:
   • نوارهای لاستیکی به‌طور کلی کمتر از نوارهای فلزی یا دیگر انواع نوار نقاله‌ها سروصدا ایجاد می‌کنند که در محیط‌های کاری با حساسیت به صدا مزیت محسوب می‌شود.

معایب لاستیک نوار نقاله

1. محدودیت در تحمل بار سنگین:
   • نوار نقاله‌های لاستیکی معمولاً نسبت به نوارهای فولادی یا سیمی در تحمل بارهای سنگین محدودتر هستند و در شرایط بارهای بسیار سنگین ممکن است دچار آسیب شوند.
2. حساسیت به دماهای بسیار بالا:
   • نوار نقاله‌های لاستیکی در دماهای بسیار بالا (بیش از 150-200 درجه سانتی‌گراد) می‌توانند دچار تخریب شوند و عملکرد آن‌ها تحت تأثیر قرار گیرد. برای کاربردهای دمایی بالا، باید از نوار نقاله‌های مقاوم به حرارت استفاده کرد.
3. مقاومت محدود به مواد شیمیایی خاص:
   • نوارهای لاستیکی به‌طور کلی نمی‌توانند در برابر تمامی مواد شیمیایی مقاومت کنند. برای مواد خاص مانند حلال‌ها و مواد خورنده قوی، ممکن است لازم باشد از لاستیک‌های مخصوص استفاده شود.
4. مقاومت به پارگی محدود:
   • اگرچه لاستیک‌ها مقاومت خوبی در برابر سایش دارند، اما در برابر آسیب‌های فیزیکی شدید (مانند برخورد اجسام تیز یا سنگین) ممکن است دچار پارگی شوند.
5. مدت عمر محدود:
   • با توجه به فرسایش ناشی از سایش، نوار نقاله‌های لاستیکی معمولاً عمر مفید کمتری نسبت به نوارهای فلزی دارند و نیاز به تعویض و نگهداری بیشتر دارند.
6. حساسیت به نور خورشید و شرایط محیطی:
   • لاستیک‌ها به مرور زمان در معرض اشعه UV، دما و رطوبت می‌توانند دچار ترک‌خوردگی و تحلیل روند که ممکن است موجب کاهش عمر مفید آن‌ها شود.

در مجموع، انتخاب لاستیک نوار نقاله بستگی به نوع کاربرد، مواد جابجا شده و شرایط محیطی دارد. هرچند که مزایای آن بسیار زیاد است، اما باید معایب و محدودیت‌های آن نیز در نظر گرفته شوند تا انتخاب مناسبی انجام شود.

نکات کلیدی در خرید لاستیک نوار نقاله

نگهداری و افزایش عمر تسمه نقاله

نگهداری صحیح و افزایش عمر مفید تسمه نقاله (نوار نقاله) نیازمند رعایت نکات خاصی است که به کاهش فرسایش، خرابی‌ها و هزینه‌های تعمیراتی کمک می‌کند. در ادامه، به برخی از این روش‌ها و نکات کلیدی برای نگهداری و افزایش عمر تسمه نقاله اشاره می‌شود:

1. نظارت منظم و بازرسی‌های دوره‌ای

• بازرسی‌های دوره‌ای: بررسی منظم تسمه نقاله برای شناسایی علائم اولیه فرسایش، پارگی یا هرگونه آسیب دیگر بسیار مهم است.
• چک کردن کشش: بررسی کشش تسمه به‌طور منظم برای جلوگیری از کشیدگی زیاد که می‌تواند منجر به خرابی شود.
• بررسی چرخ‌ها و غلتک‌ها: غلتک‌ها باید به‌طور صحیح بچرخند و از بروز سایش یا آسیب جلوگیری کنند. هرگونه مشکل در غلتک‌ها می‌تواند منجر به آسیب به تسمه نقاله شود.

2. تنظیم کشش صحیح

• کشش بیش از حد می‌تواند باعث سایش سریع و افزایش فشار بر روی موتور و دیگر اجزای سیستم نقاله شود. از طرف دیگر، کشش ناکافی ممکن است منجر به لغزش و کارایی پایین‌تر شود.
• تنظیم کشش تسمه به‌طور منظم بسته به نوع و شرایط کاربردی نوار نقاله ضروری است.

3. استفاده از تسمه نقاله با کیفیت

• انتخاب تسمه نقاله با مواد و ساختار مناسب برای نوع مواد جابه‌جا شونده و محیط کار، می‌تواند عمر آن را افزایش دهد.
• برای محیط‌های داغ یا سرد، یا شرایط کاری خاص (شیمیایی، سایش بالا و …)، استفاده از تسمه نقاله‌های مقاوم و با کیفیت توصیه می‌شود.

4. نگهداری و تمیزکاری

• تمیزکاری منظم: تمیز نگه داشتن تسمه نقاله از مواد زائد، گرد و غبار و آلودگی‌ها به کاهش سایش و افزایش عمر آن کمک می‌کند.
• استفاده از تجهیزات تمیزکننده: برای پاکسازی بهتر تسمه نقاله، می‌توان از برس‌ها و دستگاه‌های تمیزکننده اتوماتیک استفاده کرد.
• جلوگیری از تجمع مواد چسبنده: مواد چسبنده و رطوبت می‌توانند به تسمه آسیب بزنند. بنابراین، نظارت بر این موارد بسیار اهمیت دارد.

5. تنظیم سرعت و بارگذاری مناسب

• سرعت و بارگذاری بیش از حد از دیگر عواملی است که می‌تواند به سرعت باعث خرابی تسمه نقاله شود. باید از بارگذاری بیش از ظرفیت تسمه اجتناب کرد.
• تنظیم سرعت مناسب به عملکرد بهینه و کاهش سایش کمک می‌کند.

6. محافظت در برابر آسیب‌های فیزیکی

• جلوگیری از برخورد مواد تیز و سنگین: اطمینان حاصل کنید که مواد با لبه‌های تیز یا سنگین مستقیماً بر روی تسمه نقاله وارد نمی‌شوند، زیرا این موارد می‌توانند باعث پارگی و سایش سریع شوند.
• استفاده از پوشش‌های محافظ یا مواد ضربه‌گیر برای کاهش آسیب‌های احتمالی به تسمه نقاله.

7. کنترل دمای محیط

• تسمه‌های نقاله باید در دماهای مناسب عمل کنند. دماهای بسیار بالا یا پایین می‌توانند بر ویژگی‌های لاستیکی یا مواد مورد استفاده در تسمه تأثیر منفی بگذارند.
• به‌ویژه در محیط‌هایی با دمای بالا (مانند صنایع فولاد یا سیمان)، باید از تسمه‌های مقاوم به حرارت استفاده شود.

8. جلوگیری از تغییرات ناگهانی در بار و سرعت

• تغییرات ناگهانی در بار یا سرعت می‌توانند فشار زیادی به تسمه نقاله وارد کنند و منجر به آسیب و خرابی زودهنگام شوند. به همین دلیل باید به‌طور تدریجی تغییرات سرعت و بار را اعمال کرد.

9. استفاده از سیستم‌های محافظ و امنیتی

• استفاده از سنسورها و سیستم‌های هشداردهنده برای تشخیص آسیب‌ها یا فرسایش‌های اولیه می‌تواند کمک بزرگی به پیشگیری از خرابی‌های عمده کند.
• نصب سیستم‌های آلارم برای اندازه‌گیری کشش و فشار می‌تواند از آسیب‌های ناگهانی جلوگیری کند.

10. تعویض بخش‌های آسیب‌دیده به‌موقع

• اگر بخش‌هایی از تسمه نقاله دچار پارگی یا سایش شده‌اند، باید سریعاً تعویض شوند. استفاده از تسمه‌های آسیب‌دیده می‌تواند منجر به خرابی‌های بیشتر و هزینه‌های بالا در آینده شود.

11. استفاده از روغن‌ها و روان‌کننده‌ها

• برای اجزای متحرک مانند غلتک‌ها و زنجیرها، استفاده از روان‌کننده‌های مناسب می‌تواند به کاهش اصطکاک و سایش کمک کند. این کار باعث می‌شود که عمر مفید سیستم نقاله بیشتر شود.

12. آموزش پرسنل

• پرسنل باید آموزش‌های لازم را برای نحوه استفاده و نگهداری از تسمه نقاله‌ها دریافت کنند تا به‌طور مؤثر بتوانند مشکلات را شناسایی و حل کنند.
• آموزش‌های مستمر درباره نحوه نصب، تنظیم و تعمیر تسمه نقاله می‌تواند از آسیب‌های ناشی از استفاده نادرست جلوگیری کند.

با رعایت این نکات، می‌توانید عمر مفید تسمه نقاله را افزایش دهید و از خرابی‌های غیرمنتظره و هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید.

نتیجه‌گیری

تسمه نوار نقاله یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های حمل و نقل صنعتی است که بسته به نوع مواد و شرایط محیطی، انواع مختلفی از آن وجود دارد. با انتخاب صحیح و نگهداری مناسب، می‌توان عمر مفید تسمه را افزایش داد و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را کاهش داد. این مقاله به‌عنوان یک راهنمای جامع، تمام اطلاعات لازم برای انتخاب، استفاده و نگهداری لاستیک نوار نقاله را در اختیار شما قرار داد. اگر قصد خرید یا طراحی سیستم نوار نقاله دارید، می‌توانید با مشاوران صنعتی مشورت کنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.