سنگ شکن فکی یکی از پرکاردترین و قدیمی ترین دستگاه های سنگ شکن است که به طور گسترده در صنایع مختلف معدنی و ساختمانی برای خردایش سنگ ها و مواد سخت استفاده میشود. گروه صنعتی یاران سنگ شکن بصورت تخصصی ساخت و تامین قطعات این دستگاه را با بهترین کیفیت انجام میدهد. این سنگ شکن با استفاده از یک فک ثابت و یک فک متحرک، مواد را تحت فشار قرار میدهد و آن ها را به قطعات کوچکتر تقسیم میکند و به دلیل ساختار ساده، کارایی بالا و هزینه نگهداری کم، محبوبیت زیادی در بین مهندسین و کارگران دارد.
در این مقاله به بررسی ساختار، اصول کارکرد، مزایا، معایب و کاربردهای این سنگ شکن محبوب پرداخته میشود.
تاریخچه
اولین نمونه از این دستگاه در سال 1858 توسط الی ویتنی بلیک اختراع شد.این دستگاه ابتدا برای استفاده در معدن ها و صنایع ساختمانی طراحی شده بود تا بتواند سنگ های بزرگ را به قطعات کوچکتر تقسیم کند. از آن زمان تا کنون، این دستگاه بهبود یافته و به یکی از اصلی ترین تجهیزات خردایش در صنایع مختلف از جمله معدن تبدیل شده است.
ساختار سنگ شکن فکی
سنگ شکن فکی شامل چندین بخش اصلی است:
- فک ثابت: فک ثابت بخش ثابت دستگاه است که معمولا به بدنه دستگاه متصل میشود و نقش اصلی در اعمال فشار بر روی مواد را ایفا میکند.
- فک متحرک: فک متحرک بخشی است که با حرکت رفت و برگشتی، مواد را به سمت فک ثابت فشار میدهد و باعث خرد شدن آن ها میشود. حرکت این فک از طریق یک سیستم پیچیده از تسمه ها و چرخ دنده ها تامین میشود.
- صفحه سایشی: صفحات سایشی یا پوشش ها بر روی فک ها نصب میشوند تا در برابر سایش مواد مقاومت کنند و عمر دستگاه را افزایش دهند. این صفحات معمولا از فولاد منگنزی ساخته میشوند.
- سیستم تسمه و پولی: این بخش نیروی لازم برای حرکت فک متحرک را از طریق موتور الکتریکی تامین میکند. با چرخش تسمه و پولی، فک متحرک به جلو و عقب حرکت میکند و مواد خرد میشوند.
- دهانه ورودی و خروجی: مواد از طریق دهانه ورودی وارد دستگاه میشوند و پس از خردایش از دهانه خروجی به خارج منتقل میشوند.
اصول کارکرد دستگاه
سنگ شکن فکی بر اساس اصول خردایش فشاری کار میکند. فرآیند کار به این صورت است که:
- مواد به داخل دهانه ورودی دستگاه ریخته میشوند
- فک متحرک با حرکت به سمت فک ثابت، مواد را تحت فشار قرار میدهد.
- فشار اعمال شده باعث خرد شدن مواد بین دو فک میشود.
- مواد خرد شده از طریق دهانه خروجی به خارج منتقل میشوند.
یکی از ویژگی های مهم این دستگاه، این است که اندازه دهانه ورودی و خروجی قابل تنظیم است. این ویژگی به کاربر اجازه میدهد تا اندازه نهایی مواد خرد شده را بر اساس نیاز خود تنظیم کند.
انواع سنگ شکن فکی
این سنگ شکن به دو نوع اصلی تقسیم میشوند:
- سنگ شکن فکی ساده: در این نوع، فک متحرک به صورت مستقیم حرکت میکند و مواد را خرد میکند. این نوع سنگ شکن ها برای خردایش اولیه و سنگ های بزرگ مناسب هستند.
- سنگ شکن فکی مرکب: در این نوع، فک متحرک علاوه بر حرکت رفت و برگشتی، حرکت چرخشی نیز دارد. این نوع سنگ شکن ها برای خردایش دقیق تر و مواد نرم تر مناسب تر هستند.
به نقل از ره گستر:
از سنگ‌شکن فکی به‌طور معمول در مراحل اولیه خردایش مواد استفاده میشود، زیرا این دستگاه قدرت و توانایی بالایی در خرد کردن سنگ‌های بزرگ و مقاوم دارد. به دلیل این ویژگی‌ها، سنگ‌شکن فکی در صنایع مختلفی مانند معادن، تولید سیمان، راه‌سازی و بسیاری دیگر از پروژه‌های عمرانی کاربرد گسترده‌ای دارد.
انواع سایزها
- فک 40*60
- فک 65*45
- فک 55*80
- فک 40*90
- فک 110*90
- فک 120*100
مزایا
این دستگاه دارای مزایای متعددی است که آن را به یکی از پرکاربردترین دستگاه های خردایش تبدیل کرده است:
- ساختار ساده: سنگ شکن فکی از نظر طراحی بسیار ساده است و تعداد قطعات متحرک کمی دارد. این امر باعث میشود که نگهداری و تعمیرات آن بسیار آسان باشد.
- کارایی بالا: این دستگاه قادر است مواد بسیار سخت و بزرگ را با کارایی بالا خرد کند.
- مقاومت در برابر سایش: صفحات سایشی در این دستگاه از مواد مقاوم در برابر سایش ساخته شده اند که عمر طولانی دستگاه را تضمین میکنند.
- هزینه نگهداری کم: به دلیل ساختار ساده و استفاده از مواد مقاوم، هزینه نگهداری سنگ شکن فکی نسبت به سایر دستگاه های خردایش کمتر است.
- توانایی خردایش مواد مختلف: سنگ شکن فکی میتواند انواع مختلفی از مواد، از جمله سنگ های سخت و نرم، مواد معدنی و حتی ضایعات ساختمانی را خرد کند.
اگر مایلید درباره معادن ایران اطلاعاتی بدست آورید، این مقاله را بخوانید.
معایب
با وجود مزایای زیادی که این دستگاه دارد، دارای برخی معایب نیز هست:
- ظرفیت محدود: یکی از محدودیت های سنگ شکن فکی، ظرفیت محدود آن در مقایسه با برخی دیگر از دستگاه های خردایش است. این دستگاه برای خردایش اولیه مناسب است اما برای خردایش نهایی در پروژه های بزرگ ممکن است کارایی کافی نداشته باشد.
- نیاز به نیروی انسانی برای تنظیم دهانه خروجی: تنظیم دهانه خروجی به صورت دستی انجام میشود که ممکن است زمان بر باشد و نیاز به نیروی انسانی بیشتری داشته باشد.
- نویز و ارتعاش: سنگ شکن فکی به دلیل فرآیند فشاری که بر روی مواد اعمال میکند، ممکن است نویز و ارتعاش زیادی ایجاد کند.
کاربردها
- صنایع معدنی: در معادن برای خردایش سنگ های معدنی از جمله سنگ آهن، مس، زغال سنگ و طلا استفاده میشود.
- صنایع ساختمانی: در پروژه های ساختمانی برای خرد کردن سنگ ها و ضایعات ساختمانی به کوچکتر که برای ساخت و ساز مناسب هستند، به کار میرود.
- بازیافت: در صنایع بازیافت برای خردایش ضایعات فلزی و مواد غیر فلزی مانند بتن، آسفالت و شیشه استفاده میشود.
- صنایع شیمیایی: در برخی از صنایع شیمیایی از سنگ شکن فکی برای خردایش مواد اولیه استفاده میشود تا آن ها را به اندازه های مناسب برای فرآیند های بعدی تبدیل کنند.
مقایسه سنگ شکن فکی با سایر دستگاه های خردایش
برای انتخاب دستگاه مناسب برای خردایش مواد، مقایسه این دستگاه با سایر دستگاه های خردایش اهمیت دارد. در ادامه به بررسی برخی از این مقایسه ها می پردازیم:
- سنگ شکن فکی در مقابل سنگ شکن مخروطی: سنگ شکن مخروطی برای خردایش ثانویه و مواد نرم تر مناسب تر است، در حالی که سنگ شکن فکی برای خردایش اولیه و مواد سخت مناسب تر است.
- سنگ شکن فکی در مقابل آسیاب چکشی: آسیاب چکشی برای خردایش مواد نرم و شکننده استفاده میشود، در حالی که سنگ شکن فکی برای مواد سخت و سنگین تر مناسب تر است.
- سنگ شکن فکی در مقابل سنگ شکن غلتکی: سنگ شکن غلتکی بیشتر برای خردایش مواد نرم تر و در پروژه های کوچکتر استفاده میشود، در حالی که سنگ شکن فکی توانایی خردایش مواد سخت تر و در حجم بیشتر را دارد.
نحوه نگهداری و تعمیر
برای افزایش عمر مفید دستگاه و حفظ کارایی آن، نیاز به نگهداری منظم و تعمیرات به موقع دارد. در ادامه به برخی نکات مهم در این زمینه اشاره میکنیم:
- روغن کاری منظم: سیستم های متحرک دستگاه نیاز به روغن کاری منظم دارند تا از خرابی های ناشی از اصطکاک جلوگیری شود.
- تعویض صفحات سایشی: صفحات سایشی پس از مدتی استفاده ممکن است دچار سایش شوند و نیاز به تعویض داشته باشند. این تعویض باید به موقع انجام شود تا کارایی دستگاه حفظ شود.
- بازرسی های دوره ای: بازرسی های منظم از قطعات دستگاه میتواند به شناسایی مشکلات پیش از وقوع خرابی های جدی کمک کند.
- تنظیم دهانه خروجی: بسته به نیاز، دهانه خروجی باید به طور منظم تنظیم شود تا اندازه مواد خرد شده به طور دقیق کنترل شود.
برای بررسی دقیق نحوه تعمیر این دستگاه به این مقاله مراجعه کنید.
نتیجه گیری
سنگ شکن فکی یکی از اساسی ترین دستگاه های خردایش در صنایع مختلف است که به دلیل کارایی بالا، ساختار ساده و مقاومت در برابر سایش، جایگاه ویژه ای در این صنعت دارد. این دستگاه با استفاده از اصول خردایش فشاری، مواد سخت و سنگین را به قطعات کوچکتر تبدیل میکند و به دلیل مزایای متعدد، در بسیاری از پروژه ها و صنایع استفاده میشود. البته با وجود مزایا، معایبی مانند ظرفیت محدود و نیاز به نیروی انسانی برای تنظیم دستگاه نیز وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند. به طور کلی، این دستگاه به عنوان یک ابزار کارآمد و اقتصادی در فرآیندهای خردایش مواد، نقش مهمی ایفا میکند و با نگهداری مناسب، میتواند عمر طولانی و عملکرد بهینه ای داشته باشد.